Huilende kinderen na het spelen van een spelletje. Ik vind niets vervelender dan dat!
Een spelletje spelen zou juist moeten zorgen voor verbinding en een fijne tijd samen. Gelukkig bestaan er ook spellen waarbij het gaat om samen spelen. Spellen waarbij je samenwerkt aan een doel. Deze coöperatieve spellen zorgen voor een leuke beleving voor iedereen. In dit artikel lees je wat de voordelen zijn van coöperatieve spellen en vind je een aantal toffe spellen voor kinderen en volwassenen.
Coöperatief spel betekenis
De maatschappij waarin we leven is enorm competitief ingesteld. Dat begint helaas al vroeg thuis in het gezin en in het onderwijs. Sport is meestal ook competitief net zoals de politiek of het bedrijfsleven. Het gaat er allemaal om dat je het beter doet dan een ander of zelfs ten koste van een ander.
Dit zie je ook in veel spellen terug. In die spellen gaat het erom dat je bijvoorbeeld een land verovert door iemands legers te verslaan, zorgt dat iemand geen geld meer heeft, etc. Jonge kinderen krijgen al te maken met competitie bij het spelen van memory. Wiens stapeltje is hoger? Of wie heeft de meeste kwartetten bij een kwartetspel?
Als je goed om je heen kijkt, dan zie je dat competitie echt overal in onze maatschappij te vinden is. In het boek No Contest van Alfie Kohn ontdek je waarom we eigenlijk alleen maar verliezen in onze race om te winnen.
Gelukkig kun je ook spellen spelen en samen plezier beleven waarbij niemand zich een verliezer zal voelen. Cooperatieve spellen zorgen voor lachen, plezier en een sterke band.
Wat is dat nu eigenlijk een coöperatief spel? Van Dale omschrijft coöperatief als op samenwerking berustend of bereid tot samenwerken.
En dat is precies wat je bij een coöperatief spel doet… samenwerken om het gemeenschappelijke doel te bereiken.
Bij een coöperatief spel speel je niet tegen elkaar, maar juist mét elkaar.
Voordelen coöperatieve spellen
Coöperatieve spellen zorgen ervoor dat we in verbinding komen met elkaar, in plaats van dat we de strijd met elkaar aangaan. Wat mij betreft zou dat de norm moeten worden in deze wereld: SAMEN!
Het spelen van coöperatieve spellen draagt daar zijn steentje aan bij. Het laat mensen ervaren hoe veel fijner het is om samen dingen te bereiken. Niemand wil verliezen en mocht er toch een tegenslag zijn, dan draag je die makkelijker SAMEN.
Een coöperatief spel heeft dan ook vele fijne voordelen waaronder:
- Kinderen leren handige 21e eeuwse vaardigheden. Ze leren luisteren naar elkaar, delen, zich in te leven in anderen, bezorgd te zijn over het gevoel van anderen, elkaar te helpen, samen te werken aan een gemeenschappelijk doel, beter met elkaar omgaan en genieten van elkaars gezelschap (bron: Cooperative games and Sports van Terry Orlick).
- Kinderen die regelmatig coöperatieve spellen spelen delen gemakkelijker met anderen.
- Door het spelen van coöperatieve spellen neemt coöperatief gedrag toe en agressief gedrag neemt juist af! Door competitieve spellen te spelen neemt agressief gedrag helaas toe.
- Door samenwerkingsspellen leren kinderen conflicten oplossen.
- Coöperatieve spellen bevorderen het gevoel van verbondenheid en het gevoel van erbij horen. Dit is essentieel voor het ontwikkelen van een positief gevoel van zelfwaardering.
- Even een break uit de competitieve wereld is ook een voordeel van coöperatieve spellen. Competitie heeft vele nadelen, zo beschrijft Alfie Kohn in zijn boek No Contest.
Boeken over coöperatieve spelen en spellen
Als je verder wilt lezen over coöperatieve activiteiten, dan zijn er een aantal boeken die je kunt raadplegen.
Cooperative games and sports
Het boek Cooperative games and Sports van Terry Orlick geeft je volop ideeën voor cooperatieve activiteiten met kinderen. Kinderen leren door te spelen. Dit boek geeft je handvatten hoe je kinderen kunt laten spelen mét elkaar in plaats van tegen elkaar. De 150 activiteiten in dit boek dragen bij aan het opbouwen van de eigenwaarde van een kind door middel van samenwerking, acceptatie en plezier.
De opgenomen activiteiten zijn onder andere coöperatieve muziekstoelen, partnergym, wiskunde en spellingspelletjes. De spellen kunnen eenvoudig worden aangepast aan de mogelijkheden van de doelgroep.
Dit boek laat het belang zien van spelen om het spelen. Het spelen voor de lol!
Finite and Infinite Games
In het boek Finite and Infinite games doet James Carse een visie op leven gebaseerd op spel en mogelijkheden uit de doeken.
Hij beschrijft de verschillen tussen finite (eindige) and infinite (oneindige) games. Finite games zijn de bekende wedstrijden van het dagelijks leven. Ze worden gespeeld om te worden gewonnen en dat is ook wanneer ze eindigen. Oneindige spellen noemt hij mysterieuzer. Deze spellen hebben als doel het voortzetten van het spel en niet het winnen. Je kunt de regels, de grenzen en zelfs de spelers veranderen om te zorgen dat het spel voortduurt en boeiend blijft.
Hij geeft in dit boek een kijk op de wereld: van de eindige spelen van het speelbord tot de oneindige spelen in cultuur en religie, waarbij ook seks en wetenschap aan bod komen.
Zie jij het leven als één groot oneindig spel?
Sunny Games coöperatieve spellen
Met stip op nummer 1 staan voor ons de coöperatieve spellen van Sunny Games. De spellen van Sunny Games bevorderen het samenwerken. Zo willen ze een steentje bijdragen aan een samenleving waarin mensen elkaar helpen. Ook dragen ze zorg voor de aarde door te kiezen voor materialen met een lage milieu-impact.
Sunny Games heeft op dit moment 19 spellen in het assortiment. Ik beschrijf hieronder een aantal van hun interessantste spellen voor verschillende leeftijden. Voor zowel jong als oud is er een tof spel.
Max de Kat (4+)
4 jaar en ouder
1 – 8 spelers
10 minuten
Max de Kat is al jaren één van de favoriete samenwerkingsspellen van mijn Wild Cooky. Elke keer vindt ze het weer een leuke uitdaging om te zorgen dat de muis, eekhoorn en vogel uit de klauwen van Max de Kat blijven en zo hun veilige plekje bij de boom bereiken.
Zo speel je het spel
Om de beurt gooien de spelers met de twee dobbelstenen. Deze worden gebruikt om te bepalen wie er mag lopen. Bij een groene stip loopt een diertje en bij een zwarte stip Max. Het is helemaal fijn als je twee groene stippen in een beurt gooit want dan mogen er twee stapjes gedaan worden met één diertje of met twee diertjes één stapje. Maar pas op, het kan ook gebeuren dat je twee zwarte stipjes gooit. Dan mag Max de Kat twee stapjes vooruit.
Elk diertje heeft zijn eigen korte sluippaadje om sneller bij de boom te komen. Maar Max heeft zo’n goede neus dat hij alle sluippaadjes weet te vinden. Hij mag die alleen nemen als hij precies op zo’n sluiproutevakje uitkomt. Soms is het dus eigenlijk wel fijn als je twee zwarte stippen gooit, omdat Max dan niet op een sluiproutevakje uitkomt.
Komt Max te dicht bij de diertjes of te dicht bij de boom, dan kun je hem teruglokken met één van de vier lekkere hapjes: melk, kattenbrokjes, blikvoer en kattenkruid. Pas op dat Max niet op het vakje naast de boom komt, dan kun je hem niet meer teruglokken.
Lukt het om de diertjes veilig in de boom te krijgen? Welke strategie passen jullie toe?
Vlinderuitbreiding
Een manier om het spel wat moeilijker te maken is door minder hapjes bij het spel in te zetten. Ook is er een leuke uitbreiding met een vlindertje die het spel net een extra dimensie geeft.
Het vlindertje zorgt ervoor dat Max even opgehouden wordt bij de sluippaadjes zolang vlinder in dat hoekje staat. Hierdoor krijgen de spelers extra tijd om de diertjes (en vlinder) naar de boom te brengen. De inzet van vlinder maakt het makkelijker om het doel te halen.
Oogsttijd (3+)
3 jaar en ouder
2 – 8 spelers
10 minuten
Een ander leuk spel voor de allerkleinsten, vanaf een jaar of drie, is het spel Oogsttijd van Sunny Games. Zeker als jullie in jullie eigen tuin al een beetje moestuinieren zal dit spel helemaal in de beleveniswereld van je kind passen.
In het eenvoudige spel zijn alle groenten (tomaten, wortels, mais en bonen) klaar om geoogst te worden uit de tuin. Dit moeten jullie doen voordat het winter is geworden.
De kinderen leren de kleuren herkennen in de groenten. Als je groen gooit oogst je een boon, bij rood een tomaat, bij oranje een wortel en bij geel mais. Als er zwart gegooid wordt, mag je zelf kiezen welke groente je oogst. Gooi je wit dan begint de winter met zijn intrede en leg je een winterpuzzelkaartje in het midden van het bord.
Overleg met elkaar steeds uit welk tuintje jullie het beste kunnen oogsten. Telkens als er één tuintje geleegd is, mag je namelijk weer een winterpuzzelkaartje van het bord verwijderen.
Lukt het om alle groenten te oogsten voordat het winter is geworden?
Spelvariant
Het spel kun je makkelijker maken door af te spreken dat als een speler een lege tuin heeft en hij/zij gooit wit dat er dan geen puzzelstukje neergelegd hoeft te worden.
Ook is de spelvariant het plantspel beschreven waarbij je het spel nog wat uit kunt breiden. Je legt daarvoor alle lentekaartjes op het bord. Alle groenten moeten nu geplant worden voordat de lente voorbij is. Het plantspel is afgelopen als alle groenten geplant zijn of als alle lentekaartjes weggehaald zijn.
Daarna speel je dan direct door met het oogstspel. Zo maken de kinderen een groot gedeelte van de moestuincyclus mee.
ZooMemo (5+)
5 jaar en ouder
1 – 8 spelers
15 minuten
Ik zeg het eerlijk: ik ben nooit echt een fan ben geweest van het spel Memory. Misschien omdat mijn geheugen te slecht is? 😉 Maar ZooMemo heeft daar zonder twijfel verandering in gebracht. Wat een gaaf spel! Het is een fijn compact coöperatief spel, wat altijd handig is als je klein woont zoals ik.
Zo speel je het spel
De jonge dieren zijn op avontuur in de dierentuin. Al snel blijkt dat ze niet meer goed weten waar ze zijn. Ze zijn ook nog eens hun broertjes en zusjes kwijt. De spelers helpen de dieren om hun familieleden weer te vinden en terug te brengen naar hun vertrouwde plek.
Om de beurt draaien de spelers twee kaartjes om. Als het broertjes of zusjes zijn dan leg je ze samen op hun plekje op het speelbord. Pas op, als je een directeur-kaart omdraait, mag de directeur een stapje vooruit. Ook gevaarlijk is de leeuw. Die brult zo hard dat alle overgebleven dieren schrikken en allemaal weer door elkaar rennen.
Lukt het de spelers om de dieren terug te brengen naar hun plek voor de directeur terug is bij de dierentuin?
Spelvarianten
Maak het spel wat moeilijker door de directeur te laten vertrekken vanaf het vakje met de steen.
Ook kun je nog meer dynamiek in het spel brengen door de tijgers, panda en papegaai in te zetten in het spel. Hier vind je de spelregels daarvoor.
De tijgers laten de diertjes schrikken. Gelukkig iets minder dan de leeuw. Vier dieren die rondom de tijger zitten schrikken op en veranderen van plek.
De panda en de papegaai zijn er juist om ons te helpen.
Maak het spel extra moeilijk door de tijgers in het spel te laten als ze al een keer omgedraaid zijn.
Kleine Beer (5+)
5 jaar en ouder
2 – 5 spelers
20 minuten
Misschien heb je ooit wel eens gehoord van het coöperatieve berenspel van Hajo Bücken. Het spel Kleine Beer is de verbeterde versie van Sunny Games. Ik ben al helemaal verliefd op de vriendelijke illustraties bij dit spel. En na het spelen van het spel kan ik niet meer ontkennen dat dit één van mijn favoriete spellen is voor jonge kinderen.
Mama Beer en Kleine Beer wonen in het bos. Maar oh jee, Kleine Beer is de bergen in gegaan om te spelen en verdwaald. Mama Beer gaat hem zoeken.
Zo speel je het spel
Om de beurt draaien de spelers een kaartje om. Op de kaartjes kunnen paadjes staan. Top! Die maken de weg vrij naar de bergen. Maar ook vind je dieren die je niet mag storen en hindernissen die de weg naar de bergen belemmeren. De hindernissen kun je overwinnen door er boomstammen op te leggen zodat er een pad ontstaat. Kun je geen pad vinden? Dan mag je altijd ergens anders aan de rand van het bos ook weer beginnen met het omdraaien van kaartjes.
Zo zoeken de spelers via het bos een weg naar de bergen. In de bergen zit Kleine Beer verstopt en dit kaartje moeten de spelers zien te vinden. Als Kleine Beer gevonden is, dan moet Mama Beer met Kleine Beer teruglopen via dezelfde weg. Voor elke overgebleven boomstam mag je één keer gooien met de dobbelsteen om stapjes te zetten. Kunnen de beren het bos weer uitkomen met de stapjes die ze nog mogen lopen? Als dat gelukt is dan hebben de spelers het spel gewonnen. Zo niet, dan slapen Mama Beer en Kleine Beer een nachtje in het bos.
Verschillende niveaus
Je kunt het spel op verschillende manieren makkelijker of juist moeilijker maken.
Voor de jongste spelers maak je het spel makkelijker door het bos wat kleiner te maken. Je haalt dan de kaartjes met de paddenstoel uit het spel.
Het spel wordt moeilijker gemaakt op de volgende manieren:
- Draai de doos en zorg dat er minder paadjes zijn tussen het bos en de bergen.
- Je start niet met 7 boomstamfiches maar met 4. De andere boomstamfiches kun je verdienen door driesprongtegels om te draaien.
- Zorg dat jullie de beren uit het bos hebben geholpen voordat de maan de andere kant van de bergen heeft bereikt. Dan is het namelijk te donker geworden in het bos om de weg terug naar huis te vinden.
- Breid het spel uit door de inzet van het Stinkdier en de Adelaar. Deze spelregels download je via de Sunny Games website.
Kracht van 8 kaartspel (4+)
4 jaar en ouder
1 – 42 spelers
10 – 30 minuten
Als je op zoek bent naar een coöperatief spel waarbij je elkaar én jezelf beter leert kennen, dan raad ik je aan om het Kracht van 8 kaartspel te spelen. Door het compacte formaat is dit ook een handig reisspel.
Het kracht van 8 kaartspel gaat uit van verbindend communiceren (geweldloze communicatie) en kan ingezet worden als spelmateriaal om het respectvol omgaan met jezelf en elkaar te bevorderen.
De spelers hebben bij de spellen een gezamenlijk doel, dat steeds verschillend van aard is. Door het spelen van dit spel leert een kind overleggen, zijn/haar mening formuleren en naar elkaar luisteren.
Lees ook het artikel “Kracht van 8 kaartspel: leer jezelf én elkaar beter kennen” met een toelichting over verbindend communiceren en beschrijving van de 8 spellen die je met dit kaartspel kunt spelen.
Familie Stapel (4+)
4 jaar en ouder
1 – 6 spelers
10 minuten
Oh jee, het heeft hard gewaaid in de tuin van de familie Stapel. Het speelgoed is vanuit de speelgoedkist in de boom geblazen. Wij gaan de familie Stapel helpen de spullen weer uit de boom te halen.
Zo speel je het spel
Om de beurt draait een speler aan de draaischijf. De wijzer wijst een deel van de tuin (het speelveld) aan. Als er in dat deel van de tuin één of meer leden van de familie Stapel staan, dan mag één gezinslid verplaatsen naar een ander deel van de tuin. Let op, dit verplaatsen hoeft dus niet.
Als er in dat deel van de tuin niemand staat, verplaats je de zon een plekje verder en kies je welk familielid je een poortje verder wilt zetten.
Het is de bedoeling dat je steeds de juiste familieleden in een deel van de tuin hebt staan, zodat ze op elkaar gestapeld precies bij het speelgoed kunnen dat in de boom hangt.
Pas op dat de delen van de tuin niet te vaak leeg zijn, want dan gaat de zon wel erg snel onder. Dan is het te donker geworden om het speelgoed nog op te ruimen.
Verschillende niveaus
Je kunt het spel op verschillende manieren makkelijker of juist moeilijker maken.
Voor de jongste spelers maak je het spel makkelijker door de draaischijf weg te laten. Als je aan de beurt bent zet je één kind of één ouder een poortje verder. Als je de ouder een poortje verder zet, plaats dan ook de zon een stukje verder.
Ook is het voor de kleintjes leuk om de 12 verschillende dieren in het spel te zoeken.
Het spel maak je moeilijker op de volgende manieren:
- Plaats de figuren steeds als ze in het tuindeel komen al boven op de ander. Zorg dat de kinderen altijd bovenop staan om het speelgoed te pakken.
- Spreek af in welk tuindeel de familie Stapel bij elkaar moet komen nadat al het speelgoed is opgeruimd in de kist.
- De tijd die je hebt om te verzamelen kun je wat inkorten door het spel al te laten eindigen als de zon in het laatste gleufje zit.
- Download de familie Stapel-uitbreiding en laat de dieren een rol spelen tijdens het spel.
Stop de stropers (8+)
8 jaar en ouder
2 – 5 spelers
20 minuten
Wat een geweldig tof spel is Stop de Stropers! Zo simpel van opzet, maar het is toch een hele uitdaging om samen de stropers te vangen zonder dat er dieren opgeofferd worden.
Stop de stropers speelt zich af in de lente wanneer de dieren hun holen uitkomen en op zoek gaan naar eten. De eenden plonsen in het water. De herten en zwijnen lopen over de bloemenvelden en door de bossen. Helaas lopen er stropers rond die de dieren willen vangen. In het spel zijn jullie de boswachters die de stropers willen tegenhouden.
Zo speel je het spel
De stropers houden zich schuil in hun geheime hut (zwarte punten), maar komen er uit om te jagen (bij het gooien van de dobbelsteen) en lopen naar een volgende hut via de kleur blauw, groen of rood. Als je precies op dat moment als boswachter in dat gebied staat dat de stroper doorkruist, dan is de stroper gevangen. Jullie moeten dus zorgen dat de boswachters op de juiste plekken staan.
Tijdens elke spelbeurt voer je vier stappen uit:
- Verplaats de stropers door het gooien van de dobbelsteen. De kleur die de dobbelsteen aangeeft is het paadje dat de stropers moeten volgen naar de volgende schuilhut. Alle stropers lopen naar een andere schuilhut. Als er op het land dat de stroper doorkruist een dier staat, dan wordt het dier gevangen en hebben jullie verloren. Als er een boswachter staat, dan wordt deze stroper gevangen. Ga zo door totdat alle stropers gevangen zijn. Dan hebben jullie gewonnen.
- De boswachters verplaatsen zich door een gebied op te schuiven over land. Als het gebied waar je komt al bewaakt wordt door een boswachter, dan mag je nog een stap verder lopen.
- Er komen nu twee dieren uit de holen (witte cirkels). Pak een dier en laat het uit één van de drie holen komen. Het komt te staan in een gebied rondom het hol waar nog geen ander dier staat.
- Nu mag je nog twee dieren verplaatsen. Eenden vliegen over een bloemenveld naar een ander watertje. Zwijnen lopen van een bosgebied, via een bloemenveld, naar een ander bosgebied. Herten lopen van het ene bloemenveld naar het andere via een bosgebied. Op elk gebied kan maar één dier staan.
Via deze eenvoudige regels is het aan jullie de uitdaging om door strategisch te spelen de stropers te vangen.
Het spel kun je verder nog moeilijker of makkelijker maken door een stroper minder of een stroper meer in te zetten. Nog meer uitdaging nodig? Verplaats in stap 4 maar één dier.
Ogen van de Jungle (8+)
8 jaar en ouder
1 – 12 spelers
30 minuten
Voor mijn Wild Cooky is dit coöperatieve fantasiespel steeds weer een feestje om te mogen spelen. Ogen van de Jungle is een spel waarbij je volop jouw creatieve fantaserende brein in de strijd mag gooien om de problemen in de jungle op te lossen. De schatten moeten teruggebracht worden naar de tempel, de zeldzame dieren moeten vrijgelaten worden in de jungle en de kinderen moeten hun dorp terugvinden. Ook zijn er verkenners die helpen met het overwinnen van de hindernissen en daarna naar het basiskamp teruggebracht moeten worden.
Zo speel je het spel
Schud alle kaartjes en leg ze met de witte kant boven op de blauwe en groene vakjes waarbij de nummers van de vakjes zichtbaar blijven. Om de beurt draai je een dichte kaart open, verschuif je een bruine kaart of speel je een groene kaart.
Als je een groene kaart omdraait, leg je deze voor je neer naast het bord. De 21 groene kaartjes zijn eigenschappen of hulpmiddelen waarmee je een deel van de 30 hindernissen kunt overwinnen.
Elke keer als je een rood kaartje met een hindernis omdraait, leg je deze met de rode kant naar boven op het juiste nummer. Deze hindernis kun je overwinnen door een groene kaart in te zetten. Gebruik je fantasie en bedenk samen hoe je een groene kaart daarvoor kunt gebruiken.
Een deel van deze groene kaartjes bestaat uit verrekijkers waarmee je één kaart naar keuze kunt bekijken. Daarmee kun je dus geen hindernis overwinnen. Er zijn veel minder groene kaartjes met hulpmiddelen of eigenschappen dan er hindernissen zijn. Je kunt dus niet alle hindernissen overwinnen. Je zult in goed overleg moeten bepalen hoe en wanneer jullie de groene kaartjes inzetten.
Als je een bruine kaart omdraait met een schat, dier, kind of verkenner, draai je deze om en blijft hij liggen op het vakje. In een volgende beurt mag je ze over lege vakjes verschuiven om ze terug te brengen naar hun eigen plek op het bord (tempel, jungle, dorp of basiskamp).
Lukt het jullie om de dieren, kinderen en schatten terug te brengen naar hun plek? Weten ook de verkenners het basiskamp te bereiken? Dan is de expeditie geslaagd.
Ondanks de eenvoudige spelregels, is de missie om iedereen terug te brengen naar zijn plek niet zo eenvoudig als het lijkt. Wij komen regelmatig groene kaartjes tekort om de hindernissen te overwinnen. Welke kaartjes draaien jullie het eerst om? Wanneer kiezen jullie voor het inzetten van de groene kaartjes? Wij zijn benieuwd naar jullie aanpak!
Antarctica (10+)
vanaf 10 jaar
2 – 5 spelers
30 minuten
Gaaf! Antarctica is nog zo’n tof spel uitgegeven door Sunny Games. Het doel van dit spel is om de jonge pinguïns en zeehonden te behoeden voor de jagers en te zorgen dat ze opgroeien tot volwassen dieren zonder dat ze al teveel last hebben van het smeltende ijs.
Dit spel vind ik zo mooi omdat de spelers in het spel optreden tegen actuele thema’s zoals klimaatverandering en stroperij. Daarnaast is het nodig om écht een goede strategie te bedenken waarbij vooruit denken en anticiperen op mogelijke situaties van belang zijn. Er is dus genoeg uitdaging voor de spelers.
Juist omdat het spel wat meer vraagt van de spelers en er ook gevarieerd kan worden in moeilijkheidsgraad, wijdde ik een heel artikel aan het coöperatieve spel Antarctica. Zo krijg je een goed beeld van de uitdagingen die dit spel te bieden heeft.
Nisyros (12+)
12 jaar en ouder
2 – 4 spelers
50 minuten
Wow, van het Nisyros spel ben ik echt onder de indruk. Het is echt een ontzettend uitdagend strategiespel voor oudere kinderen en volwassenen. Dit spel zal nooit vervelen met de verschillende niveau’s en goddelijke uitbreiding die erbij is gemaakt.
Om te zorgen dat de spelers de inwoners van Nisyros veilig naar Kos brengen voordat het hele eiland onder de lava bedolven is, is er een flinke portie overleg tussen de spelers nodig. Samenwerken is onontbeerlijk om dit spel succesvol te spelen. Eenvoudig is het niet om de inwoners te evacueren: je weet van tevoren namelijk niet in welke richting de vulkaanuitbarsting plaatsvindt. Genoeg uitdaging dus voor elke speler.
De spelregels vond ik, bij de eerste keer spelen, wel een uitdaging om goed te begrijpen. Daarom schreef ik een heel uitgebreid artikel over Nisyros waarin ik het spel ook toelicht met voorbeelden. Daarmee gaat het je zeker lukken om te genieten van dit waanzinnige spel.
HABA samenwerkingsspellen
Ook het Duitse HABA maakt geweldige coöperatieve spellen, waarvan het spel Boomgaard echt mijn favoriete HABA samenwerkingsspel is. Luxantis is een coöperatief spel voor kinderen vanaf 6 jaar dat ik maar al te graag wil uitproberen.
Boomgaard (3+)
vanaf 3 jaar
1 – 8 spelers
10 minuten
Het spel Boomgaard is echt een geweldig spel voor de allerkleinsten. Zo ontdekt je kind hoe het samen spelen van een spel ontzettend leuk is.
De bomen hangen vol met fruit: appels, peren, kersen en pruimen. De spelers willen het fruit graag oogsten, maar de raaf ligt op de loer en lust ook wel wat van dat verrukkelijke rijpe fruit.
Zo speel je het spel
Om de beurt gooit een speler met de dobbelsteen. Dan pluk je het fruit dat bij die kleur hoort en stop je het in je fruitmand. Maar pas op, als je het plaatje van de raaf gooit, dan moet je een stukje van de Raaf-puzzel leggen. Gooi je het mandje, dan mag je kiezen uit welke boom je het fruit plukt.
Lukt het de spelers het fruit te oogsten voordat de raaf het lekker rijpe fruit opeet (als de puzzel compleet is)?
Het HABA-spel Boomgaard kun je krijgen in verschillende versies. Er is ook een Eerste Boomgaard voor kinderen vanaf 2 jaar, de houten onderdelen van dat spelletje zijn een stukje groter. Let je er zelf goed op dat je peuter niks in zijn mondje stopt, dan zou ik direct voor Boomgaard kiezen.
Voor ongeveer 12 euro meer dan Boomgaard koop je de spelletjesverzameling Mijn grote Boomgaard, waarbij naast Boomgaard nog negen andere spellen in de doos te vinden zijn.
de Wolkenmaker (4+)
vanaf 4 jaar
1 – 4 spelers
10 minuten
Misschien wist je het nog niet maar het weer wordt elke dag gekookt door de wolkenmaker en zijn beste vriendin de kraai. Vandaag is de wolkenmaker even van huis. Kraai wil de wolkenmaker verrassen door de ingrediënten van de receptenkaarten alvast bij elkaar te zoeken voordat de wolkenmaker weer thuis is.
Zo speel je het spel
Om de beurt gooit een speler met de dobbelsteen:
Als je de kraaienpoten gooit dan mag je precies zoveel velden in het huis voor- of achteruit of afslaan.
Als je een kraai gooit mag je naar een wit veld naar keuze vliegen.
Gooi je de koksmuts dan zet de wolkenmaker een stapje richting het huis.
De actie die dan volgt hangt af van waar de kraai geland is, op een wit of blauw vakje. Als je op een wit vakje landt, draai je een ingrediëntenkaartje uit de aangrenzende kamer om. Staat dit ingrediënt op één van de drie receptenkaartjes, dan leg je het daar neer. Anders draai je het kaartje weer om.
Kom je op een blauw vakje uit dan mag de kraai de kortere weg nemen en ook nog een ingredientenkaartje in de aangrenzende kamer omdraaien.
Draai je een weerkikker om dan wissel je dit kaartje om met een ander ingredientenkaartje ergens in het huis dat bekeken mag worden.
Jullie hebben het spel gewonnen als alle ingrediënten gevonden zijn voordat de wolkenmaker thuis is. Draai de receptenkaartjes om en zie welk weer jullie gekookt hebben.
De Wild Cooky variant van het spel
Het spel de Wolkenmaker is eenvoudig te leren voor elk kind.
Het spel kun je echt uitdagender en lastiger maken door de volgende regel toe te voegen.
Als je een weerkikker omdraait, haal je alle nog in het huis liggende ingredientenkaartjes van het bord. Schud alle kaartjes en verdeel ze daarna weer gelijkmatig over de kamers. De weerkikker die je net omgedraaid hebt gaat uit het spel en leg je naast het bord.
Zo zorgt de weerkikker pas echt voor chaos en wordt het spel ook voor oudere kinderen interessant om mee te doen.
Eenhoorn Flonkerglans – Party voor Rosalie (4+)
vanaf 4 jaar
2 – 4 spelers
15 minuten
Voor iedereen die van een feestje houdt en dol is op roze is Eenhoorn Flonkerglans – Party voor Rosalie een leuk coöperatief spel.
De eenhoorns wonen in Wolkenland en willen het nieuwe eenhoornkind Rosalie een geweldig welkomstfeest bieden. De eenhoorns moeten er samen voor zorgen dat het feestje op tijd gereed is door alle vrienden bij de partywolk te verzamelen en de kristallen in de kristalwolk te leggen.
Zo speel je het spel
Om de beurt gooit een speler met de dobbelsteen:
Als je Rosalie gooit dan huppelt ze een wolkje vooruit richting de partywolk.
Als je de glitterwolk gooit mag je naar een willekeurig wolkje om bijvoorbeeld een vriendje of kristallen op te halen.
Als je één, twee of drie wolkjes gooit dan mag je jouw eenhoorn evenveel (of minder) wolkjes vooruit of achteruit zetten.
Lukt het de spelers om de partywolk op tijd klaar te hebben? Of is Rosalie al eerder op het feestje?
De Wild Cooky varianten van het spel
Het spel is vrij eenvoudig en kan zelfs door kinderen van een jaar of drie al gespeeld worden. Haba beschrijft in dit boekje helaas geen andere spelvarianten. Maar zelf hebben we een aantal spelvarianten bedacht die Party voor Rosalie een stuk uitdagender kunnen maken en daarmee ook leuk voor oudere kinderen.
Dit zijn een aantal kleine aanpassingen die het spel iets lastiger maken:
- Je moet precies op een geel of roze wolkje uitkomen om de acties uit te voeren. Je mag dus niet minder stapjes doen dan de dobbelsteen aangeeft.
- Je mag geen gebruik maken van de regenbogen.
- Rosalie heeft zo’n zin in het feestje dat ze twee stapjes doet als je haar gooit.
- Als je op een roze wolkje komt dan draai je aan het roze geluksrad om te kijken hoeveel kristallen je naar de kristalwolk mag verplaatsen. Rosalie voelt zich erg aangetrokken tot de kleur roze en daarom moet je Rosalie ook één vakje verplaatsen als je op een roze wolk terecht komt.
De vrienden komen op een vaste volgorde naar het feest
De meest uitdagende variant die we bedachten is dat de vrienden op een bepaalde volgorde op het feestje moeten aankomen.
Schud alle vierkante vriendenkaartjes en leg ze in één kolom naast het spelbord. Het vriendje dat op het bovenste vriendenkaartje staat moet als eerste opgehaald worden en naar de partywolk gebracht worden.
Maar je weet nog niet waar dit ronde vriendenkaartje op het spelbord ligt. Dat moeten jullie samen onderzoeken. Is het ronde vriendenkaartje niet het vriendje dat je zoekt, dan moet je hem weer omdraaien. Samen onthoud je welk ronde vriendenkaartje waar ligt, zodat jullie ze in de volgorde die naast het bord ligt kunnen verzamelen.
Hiervoor is écht samenwerking nodig en ook zal samen een tactiek besproken moeten worden.
Luxantis (6+)
vanaf 6 jaar
2 – 4 spelers
20 – 30 minuten
Het coöperatieve spel Luxantis van HABA lijkt me echt super tof. Dat ziet er alleen al geweldig uit en de ledlichtjes geven het spel een extra dimensie.
Koning Nachtula is in gevaar! Een troep schaduwwezens wil het kasteel van de koning veroveren. Jullie kunnen de monsters tegenhouden door de betoverde voorwerpen uit het magische lichtwoudlabyrint in te zetten. Die zullen jullie wel eerst moeten vinden.
Ik hoop dat ik dit spel binnenkort ergens tegenkom en de kans krijg het te spelen. Heb jij het al gespeeld?
Wat is jouw favoriete coöperatieve spel? Ken jij een mooi spel dat bijdraagt aan samenwerken? Laat ons weten welke coöperatieve spellen we echt moeten uitproberen.
Lindaschrijfthetop
Wat fijn dat er ook spelletjes zijn waarbij je niet kunt winnen of verliezen. Ik kende die spelletjes niet.
Wendy
Leuk dat je zo iets nieuws ontdekt hebt. Laat je het ons weten als je er eentje uitgeprobeerd hebt?
Frederique
Ik vind het heel mooi om vanuit het samenwerken te spelen en kids op die manier te laten zien dat het niet altijd een competitie hoeft te zijn. Ik ken al deze spellen niet maar als ik denk aan wat ik zelf vroeger speelde, Risk, Monopoly, Cluedo, dan was het altijd tegen elkaar.
Wendy
Ja dat is heel mooi. Het voelt heel goed om samen te werken aan een doel tijdens het spelen van een spelletje!
Rory
Ik heb ooit een aantal cursussen geweldloze communicatie gedaan (en natuurlijk hèt boek gelezen) en eerlijk gezegd stond ik er helemaal niet bij stil dat je dit ook verweven kunt vinden in een spel. En los daarvan vind ik dit wel een heel goed onderwerp. Ook dat realiseerde ik mij niet, dat die continue competitie bijdraagt aan bepaalde denkbeelden bij een kind. Goed dat je dit naar voren brengt. Ken ik een coöperatief spel? Dat denk ik eigenlijk niet. Ja, als je samen puzzelt misschien? Valt dat daar ook onder?
Wendy
Wat fijn dat het artikel je dat gebracht heeft. Leuk om te horen.
Of het eronder valt of niet, puzzelen is in elk geval tof om samen te doen! Echt even kwaliteitstijd samen 😉
Tessa
Ik had nog nooit van zulke spellen gehoord, weer wat geleerd
Manon
Wat een leerzame blogpost was dit!
Jouvence
Wat een mooie spellen allemaal. Ik kan zo gauw geen coöperatief spel bedenken.
Daisy de Vos Burchart
Wij doen wel regelmatig spellen.
Deze kennen we nog niet. Leuk om via deze weg weer nieuwe spellen te ontdekken!
William
Wow… ik sla hier een beetje stijl van achterover. Ja er zit een verschil in spelopvatting – maar de basis verschilt niet. Ik denk dat de core van beleving wel zeer bepalend is. Je speelt een spel binnen kaders (regels) en leert zo spelen – met elkaar of ten opzichte van elkaar. Roepen dat dat agressief gedrag oplevert vind ik stuitend eerlijk gezegd. Slecht tegen je verlies kunnen heeft ook met opvoeding/kaders te maken. ‘Heb je het slecht gedaan’ of heeft iemand anders de regels op een andere constructievere manier gebruikt – strategie, ontwikkeling, verliezen, niet altijd winnen – zeer goede kwaliteiten om te leren en emoties om mee om te leren gaan.
De wereld is niet altijd samen en op veel momenten wel. Cooperatief is fantastisch spelen, maar vaak ook met een mechanische tegenstander. Het is inclusief en iedereen doet mee, maar vaak speelt competitie net zo’n grote rol.
Neem je kind mee in het verhaal – raak moraliteit aan – begeleid – wees dichtbij – laat rustig iemand verliezen, maar brand niet af, precies daar win je met zn allen
Wendy
Dank je wel William voor je uitgebreide reactie. Ik vind je benadering van ‘heeft iemand de regels op een andere constructievere manier gebruikt” interessant! Bij echte jonge kinderen is dat misschien nog wat lastig. Uiteindelijk draait het om een leuke tijd beleven met elkaar, vind ik in elk geval! 🙂