Wat is er nu leuker dan je eigen groenten verbouwen? Je stopt wat zaadjes in de grond en enkele weken later kun je de lekkerste verse groenten proeven. Ook nog eens super gezond deze veggies uit eigen tuin.
De liefde voor gezond eten wil je natuurlijk graag overbrengen op je kinderen. Een moestuin voor kinderen draagt zeker bij aan het plezier in eten van groenten én het is ook nog eens heel leuk om samen met je kind in de aarde te wroeten.
In dit artikel vertel ik je wat je moet weten om een kindermoestuin te beginnen. Ik vertel je vooral ook waarom een moestuin voor kinderen zo ontzettend leerzaam is en wat ze daar dan allemaal van kunnen leren.
Waarom een moestuin voor kinderen beginnen?
Appels groeien onder de grond en sla is blad van een boom. Of niet?
Nu groenten uit alle uithoeken van de wereld zo makkelijk te koop zijn in de supermarkt, ligt het gevaar op de loer dat kinderen geen idee meer hebben waar hun eten vandaan komt. Een kind leren waar ons voedsel vandaan komt is dus absoluut een hele belangrijke reden om een moestuin te beginnen.
Is jouw kind een moeilijke (groente) eter? Als je kind eerst zelf het zaadje in de grond heeft gestopt en daarna gezien heeft hoe het uitgroeide tot een mooi plantje, dan zal je zien dat het voor het kind super leuk is om het ook te proeven. Steeds opnieuw proeven zorgt ervoor dat je het vanzelf lekker gaat vinden. Je kind gaat groente en eten waarderen.
Door het eten van groenten uit eigen tuin eet je kind gezond en het is ook nog eens goedkoper dan groenten kopen in de supermarkt. Jouw eigen groenten zijn onbespoten en eet je direct na het oogsten lekker vers op. Je proeft dat de smaak van groenten uit eigen tuin veel beter is, dan groenten uit de winkel die al dagen van tevoren geoogst zijn. Er is geen transport voor nodig geweest om de groenten op je bord te krijgen, dus je bent ook nog eens hartstikke milieubewust en duurzaam bezig.
Tuinieren met kinderen is een ontzettend leuke manier om met je kind buiten actief bezig te zijn. Lekker samen op een ontspannen manier wroeten in de aarde en zorgen voor de natuur. Respect voor het leven in de natuur ontstaat geheid door het houden van een eigen kindermoestuin en je kind is ook nog eens in beweging. Buiten in de moestuin valt veel te ontdekken. Herkennen jullie de vogelsoorten die in jullie tuin komen? Of gebruik wat restmateriaal om mooie figuren te maken.
Voor iedereen is het leuk om resultaat te zien van zijn werk en het geeft mensen voldoening om iets te creëren. En dat is precies wat je doet in een moestuin. Je stopt een zaadje in de grond, je verzorgt het plantje door het water te geven en zo komt er een groente uit de grond. Ontzettend mooi om naar te kijken en aan te ruiken. Een geweldig leerzame ervaring voor je kind!
Dit leert je kind van een moestuin (kerndoelen SLO)
Het SLO heeft tussendoelen en leerlijnen (TULE) opgesteld voor het primair onderwijs (basisonderwijs). Het zelf kweken van groenten in een moestuin draagt bij aan meerdere kerndoelen. Hoe het aanleggen en onderhouden van een moestuin aan enkele kerndoelen bijdraagt licht ik nu toe.
Mens & Samenleving Kerndoel 34
Kerndoel 34: het kind leert zorg te dragen voor de lichamelijke en psychische gezondheid van hemzelf en anderen. De wat concrete leerdoelen die op een moestuin voor een kind van toepassing zijn, zijn onder andere:
- het belang en de basisregels van een goed voedingspatroon;
- variatie in en tussen de groepen voedingsmiddelen;
- hoofdtaken van de voedingsstoffen: eiwit, zetmeel, vet, water, vezels, vitaminen en mineralen
- factoren die het eetgedrag en de voedselkeuze beïnvloeden.
Mens & Samenleving Kerndoel 39
Kerndoel 39: het kind leert met zorg om te gaan met het milieu. Concreet leert het kind bij kweken van eigen groenten:
- dat eten in de supermarkt halen iets (negatiefs) toevoegt aan het milieu: stank, afval, geluid, asfalt;
- dat de ingrepen van de mens (o.a. ontbossing, jagen op dieren, afval, stank) gevolgen hebben;
- wat het het broeikaseffect is;
- dat het zelf verantwoordelijk is voor zijn omgeving.
Natuur & Techniek Kerndoel 40
Kerndoel 40: het kind leert in de eigen omgeving veel voorkomende planten en dieren onderscheiden en benoemen en leert hoe ze functioneren in hun leefomgeving. In het geval van een moestuin leert het kind onder andere dat:
- planten voor de groei en ontwikkeling voedsel, water, licht en de juiste temperatuur nodig hebben;
- planten verschillende ontwikkelingsstadia doorlopen;
- planten zich aan de seizoenen aanpassen;
- ons voedsel van planten of dieren komt;
- (delen van) planten hebben verschillende kenmerken zoals vorm, kleur en geur;
- mensen beheren gewassen met een bepaald doel.
Afhankelijk van de leeftijd van het kind, kun je nog dieper op de materie ingaan door bijvoorbeeld te onderzoeken hoe planten zich voortplanten.
Natuur & Techniek Kerndoel 41
Kerndoel 41: het kind leert over de bouw van planten, dieren en mensen en over de vorm en functie van hun onderdelen. Heel concreet geldt bij het zorgen voor een moestuin dat een kind onder andere leert:
- hoe zaden ontkiemen;
- dat een plant bestaat uit verschillende onderdelen: wortel, stengel, blad, bloem;
- dat plantenzaden verschillende vormen hebben en hoe de zaden zich verspreiden;
- hoe je delen van een plant kunt stekken;
- wat de functie is van andere plantdelen (zoals doorns);
- wat bestuiving is;
- hoe verschillende planten zich voortplanten.
Natuur & Techniek Kerndoel 42
Kerndoel 42: het kind leert onderzoek doen aan materialen en natuurkundige verschijnselen, zoals licht, geluid, elektriciteit, kracht, magnetisme en temperatuur:
- onderscheiden van licht en donker;
- licht is afkomstig van bronnen: voor de moestuin de zon of lampen;
- ervaren van temperatuursveranderingen;
- warmte is afkomstig van bronnen: voor de moestuin de zon of lampen.
Overige kerndoelen
Uiteraard kan je kind nog veel meer leren van een moestuin door bijvoorbeeld een link te leggen met Taal (opschrijven van gekweekte groenten op zaailabels, bijhouden van dagboekje, etc) en leren lezen, Rekenen (hoeveel ruimte heb ik nodig om een bepaalde hoeveelheid groente te kweken?, etc) en Kunst (patroon van planten, versieren van moestuinbak, etc).
Wat is een goede plek voor een moestuin?
Om te groeien hebben planten licht, warmte en water nodig. Zoek een plek voor de moestuin op je balkon of in je tuin waar voldoende zonlicht komt. Zo’n 8 uur per dag is ideaal. Last van een hoge schutting of boom? Plaats je moestuin wat hoger zodat de zon langer op de planten schijnt: een moestuin op poten.
Een kleine plek in de tuin zonder onkruid is al genoeg om te kunnen moestuinieren.
Zorg er als het even kan voor dat de moestuin op een plek komt waar niet al te veel koude wind langs raast.
Je zou zelfs een moestuin voor kinderen kunnen beginnen op een plek in huis. Zo lang er maar voldoende licht op die plek is!
Een moestuin kan ook heel klein zijn. Heb je maar ruimte voor twee potten? Geen probleem, ook in die twee potten kun je wat lekkers kweken. Of maak een verticale moestuin tegen een wand van je balkon of schutting.
Kies de moestuin zo dicht mogelijk bij huis als het kan. Dan kunnen jullie op elk moment even kijken hoe het met de plantjes gaat. De drempel is dan laag om de planten te verzorgen. Als je naar een moestuincomplex moet gaan, is de drempel een stuk hoger en kun je de ontwikkeling van de plantjes niet eenvoudig dagelijks volgen. Heb je vanuit de huiskamer zicht op de moestuin? Helemaal perfect!
Nadat ik jarenlang eerst een moestuin op mijn balkon en daarna in de tuin had gehad, besloot ik samen met mijn Wild Cooky een moestuin te beginnen in onze camperbus. We leven daar op 7 vierkante meter, maar zelfs daar vinden we ruimte voor wat planten. De potten halen we gratis op bij een restaurant onderweg. Helaas reed ik per ongeluk een keer over onze andere bakken heen, waardoor we opnieuw moesten beginnen. Oooppppsss! 🙂
Waar moet een moestuin voor kinderen aan voldoen?
Omdat de moestuin voor je kind is, is het belangrijk dat je de moestuin zo indeelt dat je kind overal makkelijk bij kan. Je kunt de moestuin eventueel op een verhoging zetten maar dit is zeker niet nodig. Een kindermoestuin op de grond werkt echt prima en er kunnen dan ook geen planten omvallen.
Om het voor een kind leuk te houden is het fijn dat er regelmatig wat te oogsten is in de moestuin. Zorg er bijvoorbeeld voor dat er elke week iets te zaaien, planten of oogsten is. Maak dus eerst samen een teeltschema op papier.
Goed gereedschap is het halve werk. Je kind kan de aarde goed voorbereiden en voelt zich een echte tuindame of -heer met een handige kinder tuingereedschapset. Deze set met gieter is ook hartstikke leuk.
Welke groenten, fruit en kruiden passen in een moestuin voor kinderen?
Natuurlijk wil je dat je kind een succeservaring heeft met de moestuin! Daarom kies je het beste zaadjes of plantjes die aan de volgende eisen voldoen:
- De zaadjes kiemen snel;
- De zaailingen groeien snel uit tot mooie plantjes;
- De planten zijn weinig vatbaar voor ziekten;
- Het verzorgen van de planten is makkelijk;
- Groenten, fruit of kruiden die je kind zeker lekker vindt;
- De zaden en planten passen bij het seizoen.
Bij een tuinwinkel koop je gemakkelijk allerlei zaden. Achterop de verpakking staat altijd beschreven wanneer je de zaden het beste kunt zaaien en hoe lang het ongeveer duurt voordat het zaadje uitgegroeid is tot een plant met groente of fruit die je kunt oogsten. Deze informatie gebruiken jullie bij het samenstellen van jullie teeltschema.
Ook staat op de verpakking beschreven hoeveel planten er op een bepaalde oppervlakte geteeld kunnen worden. Een courgetteplant is super tof, maar neemt ook heel veel ruimte in. Handig om rekening mee te houden.
Het oog wil ook wat toch? Het is hartstikke mooi om bloemen tussen de planten te hebben staan. Dit kunnen zelfs eetbare bloemen zijn zoals Oost-Indische kers. Een bloem eten kan voor je kind een interessante nieuwe ervaring zijn.
Lees wat mijn 15 favoriete moestuinplanten voor kinderen zijn.
Een moestuin aanleggen in 10 stappen
Je bent er nu vast ook van overtuigd dat een moestuin voor kinderen ontzettend leerzaam en leuk is! Mocht het je helpen, dan kun je gebruik maken van het stappenplan hieronder om de moestuin aan te leggen.
Kies een geschikte plek uit voor een moestuin op je balkon of in de tuin. Je kunt ook een moestuin op school maken.- Maak de moestuinbak of zet de potten klaar. Meet de beschikbare ruimte op en maak een overzichtstekening met de afmetingen van je moestuin.
- Vul de bak of pot met biologische moestuingrond. Leuk rekenproject voor de oudere kinderen: hoeveel zakken moestuingrond heb je nodig?
- Bepaal welke groenten, kruiden of fruit jullie willen telen.
- Koop de zaden en maak een teeltschema.
- Zaai de zaadjes en bedek ze met een beetje fijne grond.
- Houd de grond vochtig met een plantenspuit met fijne broes. Als je een harde straal zou gebruiken kunnen de stelen van de jonge zaailingen breken.
- Dun wat uit als de plantjes te dicht op elkaar groeien. Dit doe je door het bovenste deel van het plantje af te breken zodat het plantje niet verder zal groeien en sterft. Trek nooit zaailingen uit de grond bij het uitdunnen, die zouden ook de zaailingen die je wilt laten doorgroeien kunnen breken.
- Zorg dat er in de buurt van je moestuin planten/bloemen staan, die interessant zijn voor bijen, lieveheersbeestjes en andere insecten. Ze helpen je om van de moestuin een succes te maken. Lieveheersbeestjes zijn bijvoorbeeld geweldig in het bestrijden van bladluis in je tuin!
- Oogsten en dan smullen maar! 🙂
Kies een geschikte plek uit voor een moestuin op je balkon of in de tuin. Je kunt ook een moestuin op school maken.Lekker lezen over moestuinieren
Om je kind gepassioneerd te krijgen voor de moestuin, kan het ook helpen om hier samen leuke boeken over te lezen. Ik selecteerde de 12 leukste moestuinkinderboeken zodat jullie samen lekker kunnen lezen over moestuinieren.
Ben je op zoek naar een naslagwerk voor jezelf voor de moestuin? Ik heb heel wat moestuinboeken gelezen en het Handboek Ecologisch tuinieren van Velt, geschreven door Geert Gommers, vind ik nog steeds het meest complete werk. Zie het als de bijbel voor de liefhebber van de moestuin.
Wat staat er in jullie moestuin? Met welke groenten of fruit heb je altijd succes?
De leukste Pettson en Findus boeken, spelletjes en films die je niet wilt missen!